ThS. BS. Lê Thị Thanh Hà
Trung tâm tim mạch – Bệnh viện E
Suy giãn tĩnh mạch được đặc trưng bởi các tĩnh mạch mở rộng, xoắn chủ yếu ở chân, từ lâu đã liên quan đến lối sống ĐỨNG LÂU NGỒI NHIỀU. Niềm tin này bắt nguồn từ quan niệm rằng việc không vận động kéo dài có thể làm lưu thông máu kém và tăng áp lực trong các tĩnh mạch ở chi dưới. Tuy nhiên, liệu quan điểm này có chính xác về mặt khoa học? Nghiên cứu hiện tại nhằm mục đích khám phá mối quan hệ giữa không hoạt động và sự phát triển của suy giãn tĩnh mạch.
1. Mối liên hệ giữa lười vận động và chứng giãn tĩnh mạch |
1. Mối liên hệ giữa lười vận động và chứng giãn tĩnh mạch
Hệ thống tuần hoàn dựa vào chuyển động thường xuyên để bơm máu từ chân trở lại tim. Khi cơ thể không hoạt động trong thời gian dài, hiệu quả của quá trình này có thể bị tổn hại. Việc không hoạt động thể chất như vậy có thể dẫn đến sự tích tụ máu trong các tĩnh mạch ở chân, làm tăng áp lực tĩnh mạch và cuối cùng khiến các tĩnh mạch giãn ra và xoắn lại, tạo thành suy giãn tĩnh mạch.
Van tĩnh mạch suy yếu, phình giãn gây suy giãn tĩnh mạch
Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Phẫu thuật mạch máu đã tìm thấy mối tương quan đáng kể giữa việc không hoạt động thể chất và sự phát triển của chứng suy giãn tĩnh mạch2. Những người tham gia ngồi hoặc đứng trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi để di chuyển có tỷ lệ mắc chứng giãn tĩnh mạch cao hơn so với những người có lối sống năng động hơn.
2. Cơ chế gây ra suy giãn tĩnh mạch
Bình thường máu từ dưới chân chảy về tim theo một chiều dưới sự hỗ trợ của các van trong lòng tĩnh mạch. Việc đứng lâu, ngồi nhiều khiến máu bị ứ trệ ở dưới chân, tạo áp lực lên thành tĩnh mạch và các van tĩnh mạch. Theo thời gian khiến cho tĩnh mạch bị viêm, suy giảm chức năng và từ đó xuất hiện các dòng trào ngược trong tĩnh mạch.
Kết cục là tĩnh mạch mất dần chức năng đưa máu trở về tim. Máu bị ứ trệ gây ra các triệu chứng ĐAU CHÂN, NẶNG CHÂN, SƯNG CHÂN, CHUỘT RÚT dọc cẳng chân và tăng nặng vào cuối ngày . Suy tĩnh mạch còn gây biến đổi trên bề mặt da như mạch máu mạng nhện, thay đổi sắc tố và nặng hơn là loét.
Suy tĩnh mạch để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời như :
- Viêm loét: Xung quanh vùng da bị giãn tĩnh mạch lâu dần sẽ xuất hiện những vết loét, da đổi màu khiến cho bệnh nhân cảm thấy đau đớn .
- Hình thành huyết khối: Tình trạng sưng phồng tĩnh mạch kéo dài sẽ khiến máu đông thành cục lớn.
3. Yếu tố nguy cơ chính của suy giãn tĩnh mạch
Các cấp độ suy giãn tĩnh mạch:
- Độ 1: Giãn tĩnh mạch mạng nhện xuất hiện các mạch máu xanh va tím nổi dướii da
- Độ 2 : Tĩnh mạch giãn to, ngoằn ngoèo, đường kính tĩnh mạch giãn trên 3 mm.
- Độ 3 – 4: Hiện tượng da chân sậm màu kèm theo phù nề thường vào buổi chiều
- Độ 5 – 6 : Biến chứng nặng lở loét do suy giãn tĩnh mạch ở mắt cá chân
7 cấp độ suy giãn tĩnh mạch
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh suy giãn tĩnh mạch:
- Đứng lâu, ngồi nhiều.
- Thừa cân, béo phì.
- Giới tính: Nữ có nguy cơ cao hơn nam.
- Độ tuổi: Nguy cơ tăng theo độ tuổi.
- Di truyền: Nếu có người trong gia đình bạn đã từng mắc bệnh suy giãn tĩnh mạch (ví dụ như người mẹ) thì khả năng bạn có nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch có khả năng cao hơn gấp 21,5 lần.
Đặc thù công việc phải ĐỨNG LÂU HOẶC NGỒI NHIỀU, không vận động trong khoảng thời gian dài là một trong những yếu tố khiến gia tăng nguy cơ mắc suy giãn tĩnh mạch. Đặc biệt trong thời đại ngày nay, các ngành nghề công nghiệp và dịch vụ phát triển kết hợp với lối sống tĩnh tại càng làm bệnh suy giãn tĩnh mạch tăng cao trong cộng đồng hơn bao giờ hết.
Đọc ngay tại đây để tìm hiểu các ngành nghề có nguy cơ cao mắc suy giãn tĩnh mạch bạn nhé!
4. Lời khuyên cho người suy giãn tĩnh mạch
Với những phát hiện này, hoạt động thể chất thường xuyên dường như là một biện pháp phòng ngừa quan trọng chống lại chứng giãn tĩnh mạch. Điều này bao gồm nghỉ ngơi thường xuyên khi ngồi hoặc đứng, tập thể dục chân để thúc đẩy lưu lượng máu và đi bộ hoặc chạy bộ thường xuyên. Điều cần thiết đối với các bệnh nhân , đặc biệt là những người có nguy cơ cao bị giãn tĩnh mạch, là kết hợp các hoạt động như vậy vào thói quen sinh hoạt thường ngày của họ.
Tóm lại, mặc dù không hoạt động có thể không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra chứng giãn tĩnh mạch, nhưng nó chắc chắn là một yếu tố rủi ro đáng kể. Như với tất cả các vấn đề sức khỏe, các bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được tư vấn cá nhân về việc quản lý và ngăn ngừa chứng giãn tĩnh mạch.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Beebe-Dimmer JL, et al. (2005). Dịch tễ học suy giãn tĩnh mạch mãn tính và giãn tĩnh mạch. Annals of Epidemiology, 15(3), tr.175-184.
2. Robertson L, Evans C, Fowkes (2012). Dịch tễ học bệnh tĩnh mạch mãn tính. Phlebology, 23(3), tr.103-111.
3. Muzaffar A. Anwar, et al. (2012). A Review of Familial, Genetic, and Congenital Aspects of Primary Varicose Vein Disease.Circulation: Cardiovascular Genetics, 5:460–466.
SERV-CVD-27-10-2023(2)
