ThS. BS. Trần Đức Cảnh
Khoa Nội soi bệnh viện K Trung Ương
Cố vấn chuyên môn BV Ung Bướu Hưng Việt
Bệnh trĩ hoàn toàn có thể điều trị nội khoa mà không cần phẫu thuật nếu là trĩ nội độ 1, độ 2, độ 3 có búi trĩ nhỏ, trĩ ngoại không biến chứng. Đó là lí do vì sao người bệnh trĩ cần phá vỡ rào cản ngại ngùng để được khám, phát hiện bệnh trĩ từ sớm.
| 1. Tại sao nên phòng ngừa và điều trị bệnh trĩ từ sớm? 2. Yếu tố nguy cơ của bệnh trĩ 3. Điều trị bệnh trĩ như thế nào? 4. Điều trị nội khoa bệnh trĩ |
1. Tại sao nên phòng ngừa và điều trị bệnh trĩ từ sớm?
Điều tra tại Việt Nam: Tỷ lệ người trên 50 tuổi tại Hồ Chí Minh có bệnh trĩ là 45,4% và trong đó 18,8% người bệnh mắc bệnh trĩ có triệu chứng như chảy máu, đau, sưng, rát, sa khối ở hậu môn. Một số nghiên cứu khác tại các tỉnh phía Bắc thu được tỷ lệ bệnh trĩ là 55%. Bệnh trĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng hay gặp ở người 45 – 65 tuổi và tỷ lệ mắc trĩ ở nữ cao hơn nam do nguy cơ mắc trĩ tăng lên khi có thai.
Bệnh trĩ là một bệnh rất thường gặp trong đời sống hiện đại ngày nay, đặc biệt trong bối cảnh lối sống, dinh dưỡng kém khoa học, thói quen đại tiện ngồi lâu vì mải mê lướt mạng xã hội khiến cho nguy cơ mắc bệnh trĩ càng cao càng trẻ hóa. Tuy không gây tử vong và ít khi có biến chứng nặng nề nhưng lại trực tiếp ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm, điều trị từ ngay ở những giai đoạn đầu của bệnh trĩ sẽ giúp chúng ta sớm quay trở lại cuộc sống hằng ngày, giảm thiểu chi phí & những biến chứng do thủ thuật phẫu thuật.
Người bệnh sợ dao kéo, phẫu thuật
2. Yếu tố nguy cơ của bệnh trĩ
Nguyên nhân chính xác dẫn tới bệnh trĩ hiện nay chưa được xác định và các nghiên cứu cho thấy bệnh trĩ thường phát triển ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ như sau:
- Táo bón hoặc tiêu chảy mãn tính: khi rặn áp lực cơ thắt hậu môn tăng 10 lần và sự lặp đi lặp lại kéo dài của rặn gắng sức dẫn tới ứ đọng máu ở đám rối tĩnh mạch trĩ, hậu quả là sa trĩ ra ngoài hậu môn. Có nhiều nguyên nhân gây táo bón như: uống ít nước, uống rượu bia, hay ăn đồ cay nóng, chế độ ăn thiếu rau xanh và chất xơ, …
- Tăng áp lực ổ bụng: Tăng áp lực ổ bụng dẫn tới cản trở hồi lưu tĩnh mạch hậu môn trực tràng và gây trĩ. Các nguyên nhân gây tăng áp lực ổ bụng gồm: Thói quen ngồi bồn cầu lâu hoặc rặn nhiều khi đi đại tiện, đứng lâu, ngồi nhiều, ít vận động, đặc biệt là người làm văn phòng, béo phì, phụ nữ mang thai, ho nhiều do viêm phế quản mạn, lao động nặng như khuân vác, vận động viên môn thể thao mạnh: cử tạ, quần vợt…
- U hậu môn trực tràng và vùng xung quanh vùng tiểu khung như u đại trực tràng, u xơ tử cung, … chèn ép lên tĩnh mạch khu vực hậu môn trực tràng khiến giảm hồi lưu máu tĩnh mạch ở đây dẫn đến sa giãn búi tĩnh mạch gây ra các triệu chứng bệnh trĩ.
3. Điều trị bệnh trĩ như thế nào?
Bệnh trĩ hoàn toàn có thể điều trị nội khoa mà không cần phẫu thuật nếu là trĩ nội độ 1, độ 2, độ 3 có búi trĩ nhỏ, trĩ ngoại không biến chứng. Lúc này, búi trĩ mới được hình thành, bệnh nhân hầu như không có biểu hiện triệu chứng rõ ràng và không cảm thấy bất kỳ khó chịu nào. Giai đoạn này cần ưu tiên điều trị nội khoa, kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt đúng cách để chữa khỏi bệnh trĩ hoàn toàn.
Thời gian điều trị bệnh trĩ thường kéo dài trong khoảng 1 – 2 tháng. Đó là lí do vì sao người bệnh trĩ cần phá vỡ rào cản ngại ngùng để được khám, phát hiện bệnh trĩ từ sớm, điều trị chính xác tránh những biến chứng vì chẩn đoán sai, điều trị muộn khi trĩ đã ở những giai đoạn nặng.
Điều trị nội khoa luôn kết hợp thuốc uống – kem bôi/viên đặt – lối sống
Nếu bệnh trĩ đã trở nặng ở giai đoạn 3 và 4 thì khi đó các búi trĩ sẽ sưng to, các triệu chứng khó chịu ngày một nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ xuất hiện biến chứng như nhiễm trùng, trĩ ngoại tắc mạch, hoại tử… Lúc này bác sĩ cần chỉ định can thiệp hoặc phẫu thuật để loại bỏ búi trĩ. Và kể cả sau khi đã phẫu thuật rồi thì trĩ vẫn có thể tái phát bất cứ lúc nào nếu bạn tiếp tục duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt không có lợi như cũ.
Tóm lại, nếu bệnh trĩ được phát hiện và điều trị sớm (trĩ nội độ 1, độ 2, độ 3 có búi trĩ nhỏ, trĩ ngoại không biến chứng) thì có thể điều trị nội khoa đơn giản, hiệu quả mà không cần phẫu thuật.
Phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng
4. Điều trị nội khoa bệnh trĩ
Điều trị nội khoa bao gồm thay đổi chế độ sinh hoạt và sử dụng các thuốc uống hoặc thuốc dùng tại chỗ.
- Thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt nhằm hạn chế hoặc thay đổi các yếu tố nguy cơ hình thành trĩ, bao gồm:
- Bổ sung nhiều nước (khoảng 2 lít mỗi ngày) để làm hỗ trợ tiêu hóa, làm mềm phân. Tránh đồ ăn cay, nóng, chất kích thích (rượu, cafe, thuốc lá). Thêm vào đó, Quản lý cân nặng ở mức hợp lý.
- Tránh ngồi lâu một chỗ, tránh tư thế ngồi xổm kéo dài.
- Tập thói quen đại tiện đều đặn vào một giờ nhất định. Tránh ngồi đại tiện kéo dài.
- Điều trị các rối loạn đại tiện như táo bón hoặc tiêu chảy. Nếu táo bón ưu tiên nhóm tăng tạo khối lượng phân, nhuận tràng thẩm thấu. Tránh dùng nhóm nhuận tràng kích thích.
- Điều trị các bệnh mãn tính khác: đái tháo đường, suy giáp…
- Ngồi gối nệm khoét lỗ nếu làm các nghề phải ngồi lâu như tài xế xe đường dài, IT, thư ký văn phòng
- Thuốc uống: giúp tăng cường sức bền thành mạch, giảm tính căng giãn và ứ trệ tĩnh mạch, gồm các chất nhóm flavonoid (Daflon), có thể duy trì tới 2 tháng. Cơ chế đặc hiệu của nhóm thuốc này chính là kháng viêm tại gốc rễ tĩnh mạch búi trĩ, làm bền thành mạch, tăng sự đàn hồi từ đó giảm chảy máu, giảm đau, giảm sưng & sa búi trĩ.
Daflon 1000 trong điều trị bảo tồn trĩ
- Các thuốc dùng tại chỗ: Các dạng kem bôi, thuốc đặt tác dụng làm giảm đau, giảm phù nề, chống viêm, giảm ngứa, thúc đẩy quá trình lành thương và kháng khuẩn như Linaflon, Titanorein, Healit Rectan…. Không sử dụng thuốc có Corticoid hoặc Lidocain trong thời gian quá 1 tuần vì có thể để lại một số tác dụng phụ toàn thân & tại chỗ không mong muốn.
Linaflon kem bôi, viên đặt chữa nứt hậu môn, lành thương nhanh
Bệnh trĩ là bệnh lý phổ biến và lành tính nhưng cũng gây nên những bất lợi nhất định đến sức khỏe thậm chí có thể gây nên nhiều biến chứng nếu để nặng không điều trị. Nếu bệnh trĩ ở giai đoạn đầu thì có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng cách điều chỉnh chế độ ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước, loại bỏ các yếu tố gây tăng áp lực trong trực tràng và sử dụng thuốc uống toàn thân & thuốc tại chỗ hỗ trợ hay gọi nôm na là “Trong Uống – Ngoài Thoa”.
Cần đi khám ngay khi có những biểu hiện ban đầu của bệnh trĩ để được điều trị kịp thời, như: chảy máu khi đại tiện, xuất hiện khối sa ra ngoài hậu môn, ngứa vùng hậu môn, đau rát vùng hậu môn. Các triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của những bệnh lý ác tính khu vực hậu môn – đại trực tràng không thể bỏ qua, truy cập website Daflon.com.vn để có thêm trong những bài viết kế tiếp bạn nhé!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Godeberge P et al. (2020). Hemorrhoidal disease and chronic venous insufficiency: Concomitance or coincidence; results of the CHORUS study (Chronic venous and HemORrhoidal diseases evalUation and Scientific research). J Gastroenterol Hepatol, 35(4), 577-585.
2. Sheikh P et al. (2020). Micronized Purified Flavonoid Fraction in Hemorrhoid Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Adv Ther. , 37(6), 2792-2812.
3. Masuelli L et al. (2010). Topical use of sucralfate in epithelial wound healing: clinical evidences and molecular mechanisms of action. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov, 4(1), 25-36.
